ခ်ာခ်ာလည္မူး(Vertigo)တာျဖစ္ဖူးလား?

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲဆိုတာၾကည့္ရေအာင္

မတ္တပ္ရပ္(သို႔)ထိုင္ေနလ်က္နဲ႔အနီးအနားရွိအရာဝတၳဳေတြလည္ေနသလိုျဖစ္ေနတာမ်ိဳးကို သာမာန္အေခၚအရ ခ်ာခ်ာလည္မူးေဝျခင္း(Vertigo)လို႔ေခၚပါတယ္ ခ်ာခ်ာလည္မူးေဝျခင္းဟာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္နိုင္ၿပီးအျဖစ္အမ်ားဆုံးကေတာ့ နားအတြင္းပိုင္းကယ္စီယမ္ေက်ာက္တုံးေတြေရြ႕တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္

BPPV နားအတြင္းရွိကယ္လစီယမ္တုံးေတြေရြ႕တယ္ဆိုတာဘာလဲ?

နားအတြင္းပိုင္းႁပြန္ေလးေတြမွာရွိတဲ့ကယ္လစီယမ္တုံးေလးမ်ားဟာ ခႏၶာကိုယ္ေကာင္းမြန္စြာရပ္တည္ဖို႔ အကူအညီေပးပါတယ္ ပုံမွန္အားျဖင့္ ေခါင္းလွည့္ခ်ိန္၊အထိုင္အထျပဳလုပ္ခ်ိန္ေတြမွာ ဒီကယ္လစီယမ္တုံးေလးေတြဟာအလိုက္သင့္ေလးလိုက္ထိန္းေပးပါတယ္ အေၾကာင္းတခုခုေၾကာင့္ဒီကယ္လစီယမ္တုံးေလးေတြဟာပုံမွန္ရွိရမယ့္အေနအထားမွာမရွိပဲ ေရြ႕သြားခဲ့ရင္ အာ႐ုံေၾကာစနစ္ကိုသြားတက္ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ ေခါင္းကိုခ်ာခ်ာလည္မူးေဝ(Vertigo)ေစပါတယ္

*ျဖစ္တတ္တဲ့လကၡဏာမ်ား

• ဦးေခါင္းအေနအထားေျပာင္းလဲခ်ိန္မွာမူးေဝျခင္း
• လဲအိပ္လိုက္ခ်ိန္၊ဘယ္ညာလွည့္အိပ္ခ်ိန္၊ေခါင္းေမာ့ ေခါင္းငုံ႔ခ်ိန္ေတြမွာမူးေဝျခင္း
• တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း
• တစ္မိနစ္ခန႔္ေလာက္သာေခါင္းမူးၿပီး ျပန္သက္သာသြားျခင္း
• ဦးေခါင္းကို တပုံစံတည္းအႀကိမ္ႀကိမ္လႈပ္ရွားလၽွင္ ေခါင္းမူးေဝဒနာျပန္ျဖစ္တတ္ၿပီး ပထမဆုံးအႀကိမ္ေလာက္မျပင္းထန္ေတာ့ပါ
• ေခါင္းမူးေဝဒနာဟာ ရက္အနည္းငယ္ၾကာျဖစ္တတ္ၿပီး တစ္ပတ္မွ တစ္လအတြင္းျဖည္းျဖည္းခ်င္းသက္သာသြားနိုင္တယ္

ဘယ္သူေတြြျဖစ္တတ္သလဲ?

BPPV (သို႔) ခ်ာခ်ာလည္မူးေဝျခင္းကို အသက္ ၃၀ မွ ၇၀ ၾကားမွာျဖစ္တတ္ၿပီး အသက္ ၅၀ အထက္လူႀကီးေတြပိုၿပီးအျဖစ္မ်ားပါတယ္ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ အမ်ိဳးသမီးေတြကပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္ အခ်ိဳးနဲ႔တြက္လိုက္ရင္ ၂:၁ ဆေလာက္ကြာပါတယ္ ဘယ္ဘက္နား(သို႔)ညာဘက္နားႏွစ္ဘက္လုံးျဖစ္တတ္ၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ တဘက္ခ်င္းစီသာျဖစ္တတ္ပါတယ္

BPPV ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္း

နားအတြင္းပိုင္းကယ္လစီယမ္တိုံးေလးေတြေရြ႕ရျခင္းမွာ ဦးေခါင္းပိုင္းမေတာ္တဆထိခိုက္ျခင္း၊အသက္အရြယ္ႀကီးလာျခင္း၊နားအတြင္းေရာင္ရမ္းျခင္း၊နားအတြင္းပိုင္း(သို႔)အလည္ပိုင္းတြင္ခြဲစိတ္မႈရွိခဲ့ျခင္း၊မၾကာခဏ ေခါင္းေမာ့ေခါင့္ငုံ႔ရျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္

အတည္ျပဳစစ္ေဆးျခင္း

ဆရာဝန္မွလူနာရဲ့အခ်က္အလက္ေတြေမးျခင္း၊႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာစစ္ေဆးျခင္း၊လူနာကိုေခါင္းေဘးေစာင္းအေနအထားနဲ႔ လ်င္ျမန္စြာလဲေလ်ာင္းေစၿပီး ေခါင္းအုံးေနာက္အနည္းငယ္က်ေစျခင္းျဖင့္ အကဲခတ္ၾကည့္ပါမယ္ အဲဒါကို(Dix-hallpike Maneuver) လို႔ေခၚပါတယ္ အဲဒီလိုလဲေလ်ာင္းေနခ်ိန္မွာ မ်က္လုံးအေၾကာဆြဲသလိုျဖစ္ၿပီးေခါင္းမူးေဝေနတယ္ဆိုလၽွင္ BPPV ေခၚ နားအတြင္းပိုင္းကယ္လစီယမ္တုံးေလးေတြေရြ႕ျခင္းေၾကာင့္ ခ်ာခ်ာလည္မူးေဝျခင္း(Vertigo)ျဖစ္တယ္လို႔အတည္ျပဳနိုင္ပါတယ္

ကုသနည္း

• ေခါင္းမူးေဝျခင္းသက္သာေစရန္ေသာက္ေဆးေပးျခင္းႏွင့္ ျဖစ္ေစတတ္တဲ့အမူအက်င့္ေတြကိုေရွာင္ရွားေစျခင္း၊
• ကယ္လစီယမ္တုံေလးေတြကိုေနရာမွန္ျပန္က်ေစရန္ ဦးေခါင္းနဲ႔လည္ပင္းကို ေလ့က်င့္ေပးျခင္း၊
• ျပင္းထန္စြာျဖစ္တဲ့လူနာအတြက္ခြဲစိတ္ျခင္းနဲ႔ျပန္လည္သန္စြမ္းေရးေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေစျခင္း၊

  ဒါအျပင္ ခ်ာခ်ာလည္ေအာင္မူးေဝျခင္း(Vertigo)အျဖစ္မ်ိဳးကိုျဖစ္ေစတဲ့ စိတ္ဖိအားမ်ားျခင္း၊အိပ္ေရးပ်က္ျခင္းနဲ႔အရက္ေသာက္ျခင္းမ်ားကိုလည္းေရွာင္ရွားၾကပါရန္အႀကံျပဳအပ္ပါတယ္