ค้นหาแพทย์ คู่มือสำหรับชาวต่างชาติ นัดหมายแพทย์ออนไลน์ ปรึกษาแพทย์ออนไลน์

บทความสุขภาพ

ปัญหาสุขภาพที่ผู้หญิงต้องรู้ : เนื้องอกมดลูก

โรคเนื้องอกมดลูกคืออะไร

โรคเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกเป็นโรคของกล้ามเนื้อมดลูกที่พบบ่อยไม่ใช่เนื้อร้าย หรือไม่ใช่มะเร็งเนื้องอกชนิดนี้อาจโตเข้าไปในโพรงมดลูก หรือโตเป็นก้อนนูนออกมาจากตัวมดลูกจนคลำได้จากทางหน้าท้อง โดยส่วนใหญ่แล้วการโตของก้อนเนื้องอกมดลูกจะเป็นไปอย่างช้า ๆ ในบางรายอาจไม่โตเพิ่มขึ้นและไม่ก่อให้เกิดอาการใด ๆ และที่สำคัญ ขนาด ตำแหน่ง และจำนวนของก้อนเนื้องอกมดลูกจะแตกต่างกันไปในผู้ป่วยแต่ละคน ผู้ป่วยบางรายอาจมีก้อนเดียว บางรายอาจมีเนื้องอกมดลูกหลายก้อน เป็นต้น

ปัจจัยที่มีผลต่อการโตของเนื้องอกมดลูก

ปัจจัยหลักที่มีผลต่อการเติบโตของเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกก็คือ ฮอร์โมนเอสโตรเจน ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิงของเรานั่นเองดังนั้น เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก จึงมีขนาดเล็กลงได้บ้าง หลังจากผู้ป่วยเข้าวัยทอง
การได้รับยา และสารบางชนิด ที่มีส่วนผสมของฮอร์โมนเอสโตรเจน
พันธุกรรม มีแนวโน้มในการพบเนื้องอกมดลูกได้ ในครอบครัวเดียวกัน

ชนิดและอาการของเนื้องอกมดลูก

ชนิดที่พบในปัจจุบัน

เราสามารถแบ่งชนิดของเนื้องอกมดลูกได้ตามตำแหน่งที่พบ ประกอบด้วย

เนื้องอกที่ผิวของผนังมดลูก (Subserous Myoma) เนื้องอกปูดโตขึ้นจากตัวมดลูก มักไม่ค่อยทำให้เกิดอาการแต่ก้อนที่โตมากขึ้นอาจไปเบียดอวัยวะข้างเคียงเช่น กระเพาะปัสสาวะ หรือลำไส้ได้
เนื้องอกในผนังกล้ามเนื้อมดลูก (Intramural Myoma) มักทำให้เกิดอาการ ความรุนแรงอาจแตกต่างกันไปเช่น ประจำเดือนมาเยอะ มานาน ปวดประจำเดือนมาก หรือ เป็นสาเหตุของการมีบุตรยากได้
เนื้องอกในโพรงมดลูก (Submucous Myoma) คือเนื้องอกที่ยื่นเข้าไปในโพรงมดลูก มักทำให้เกิดอาการได้ตั้งแต่ก้อนยังมีขนาดเล็ก

อาการของเนื้องอกมดลูกที่พบได้

การเปลี่ยนแปลงของประจำเดือน เช่น มานาน มาบ่อย หรือมีปริมาณเพิ่มมากขึ้น จนทำให้เกิดภาวะซีดหรือโลหิตจางได้
อาการปวด เช่น ปวดประจำเดือน หรือ ปวดหน่วงท้องน้อย
อาการของการกดเบียดอวัยวะข้างเคียง เช่น กระเพาะปัสสาวะจะทำให้ปัสสาวะบ่อย กลั้นปัสสาวะลำบาก การกดเบียดลำไส้ทำให้เกิดท้องผูกเรื้อรัง เป็นต้น
คลำได้ก้อนบริเวณอุ้งเชิงกรานหรือช่องท้อง ในกรณีที่ก้อนเนื้องอกมีขนาดใหญ่หรือมีจำนวนมาก
มีบุตรยาก หรือ แท้งบ่อย
บางรายอาจไม่มีอาการใด ๆ เลย แต่ตรวจพบเมื่อตรวจภายในหรือการตรวจอัลตราซาวน์อุ้งเชิงกราน

เนื้องอกมดลูกสามารถมีภาวะแทรกซ้อนได้หรือไม่?

นอกจากอาการของเนื้องอกแล้ว คนไข้อาจมีภาวะแทรกซ้อนจากเนื้องอก เช่น

การบิดขั้วของก้อนเนื้องอกในกรณีที่เนื้องอกโตออกมานอกตัวมดลูก อาการที่พบ คือ อาการปวดที่เกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันร่วมกับมีอาการ คลื่นไส้ อาจมีไข้ได้
พบการกดเบียดอวัยวะข้างเคียงจนเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น กดทับท่อไตจนท่อไตบวม
ตรวจพบอาการปวดเฉียบพลันจากเนื้องอกสลายตัว (degeneration) มักพบในสตรีตั้งครรภ์ที่มีเนื้องอกมดลูกร่วมด้วย
พบอัตราการกลายเป็นมะเร็งจากเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกได้น้อยมาก เพียง 1% เท่านั้น

การวินิจฉัยและการรักษาเนื้องอกมดลูก

แพทย์สามารถวินิจฉัยได้จากการซักประวัติ ตรวจร่างกาย ตรวจภายใน และการตรวจอัลตราซาวน์อุ้งเชิงกราน การอัลตราซาวน์ทางช่องคลอด มักเห็นได้ชัดกว่าทางหน้าท้อง นอกจากนี้ แพทย์อาจทำการตรวจเพิ่มเติมอื่น ๆ เมื่อมีข้อสงสัยจากการตรวจเบื้องต้น เช่น เอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) หรือเอ็กซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)

วิธีการรักษา

ในกรณีเป็นเนื้องอกมดลูกที่ไม่มีอาการแพทย์จะติดตามขนาดของเนื้องอกด้วยการอัลตราซาวน์ผู้ป่วยหากก้อนขนาดไม่ใหญ่ขึ้น ก็สามารถติดตามอัลตราซาวน์ต่อได้
ยารักษาเพื่อบรรเทาอาการปวดจากเนื้องอก เช่น ยาบำรุงเลือด ยาแก้ปวด ยาฮอร์โมนที่สามารถลดปริมาณประจำเดือนได้
หากเป็นเนื้องอกที่มีอาการมาก ไม่ตอบสนองต่อยา หรือมีภาวะแทรกซ้อน อาจจำเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด

การรักษาด้วยการผ่าตัด

สามารถใช้ การผ่าตัดเนื้องอกมดลูก เพื่อนำแต่ก้อนเนื้องอกออก หรือผ่าตัดนำมดลูกออก แพทย์จะพิจารณาการรักษาจาก อาการ ความรุนแรงของโรค ความต้องการมีบุตร และภาวะแทรกซ้อน

เทคนิคในการผ่าตัดสามารถทำได้ทั้งการผ่าตัดส่องกล้องและการผ่าตัดเปิดหน้าท้อง โดย

การผ่าตัดส่องกล้องทางหน้าท้อง แพทย์จะเปิดแผลขนาดเล็กทางหน้าท้อง ขนาดแผลประมาณ 0.5-1 ซม. จำนวน 3-4แผล เพื่อผ่าตัดเอาเนื้องอกมดลูกหรือมดลูกออกข้อดีของการผ่าตัดส่องกล้อง คือ การมีแผลเล็ก เจ็บแผลน้อย ใช้เวลาในการพักฟื้นหลังผ่าตัดน้อย
การผ่าตัดส่องกล้องแบบไร้แผล เรียกตามตัวย่อว่าNOTES แพทย์จะทำการผ่าตัดส่องเข้าทางรูปเปิดตามธรรมชาติของร่างกาย ทำให้ไม่มีแผลเป็นที่หน้าท้อง เจ็บแผลน้อยลง มักใช้กับการผ่าตัดนำมดลูกออก
การผ่าตัดเปิดหน้าท้อง เปิดการเป็นแผลยาวประมาณ 10 ซม. เพื่อใช้ในการผ่าตัดเนื้องอก หรือผ่าตัดมดลูก